9 Temmuz 1961 : 27 Mayıs 1960 askerî müdahalesinin ardından hazırlanan 1961 Anayasası için : yüzde 38,3 ‘hayır’ oyuna karşılık, yüzde 61,7 ‘evet’ .- 7 Kasım 1982′deki Anayasa halk oylamasına evet yüzde 91,37 Hayır yüzde 8,63
- 1982 Anayasası’nın geçici 4. maddesi ile Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan gibi siyasilere getirilen yasakların kalkıp kalkmaması konusunda, 6 Eylül 1987′de gerçekleştirildi. Kıl payıyla yasaklar kalkıyor.
Anayasa’nın 127. maddesindeki yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınıp alınmaması 25 Eylül 1988′deki oylamada yüzde 65 ‘hayır’
21 Ekim 2007 Cumhurbaşkanlığı görev süresi için yapılan referandumun sonucu açık ara evet
Görüldüğü kadarıyla referandum evet-hayır oyları iktidarlar için bir tür güven tazeleme anlamı da taşıyabiliyor.
Bu bağlamda düşünüldüğünde AKP karşı cephede bulunan CHP ve MHP için bir tür siyasi tuzak kuruyor.
Anayasa maddelerine bakıldığında bu maddelerin “Hayır” oyu verilecek mantıki bir açıklamasının bulunmadığı görünmektedir.
Dolayısıyla geniş halk toplulukları siyasi tercihlerinin ötesinde bir de mantıklarının dediğine kulak vermek zorunda kalacaklardır. Referandum tarihinde de bu ilk kez olacaktır. Bu koşullarda beklenen evet oylarının çok yüksek olacağı varsayımı konuşulmaktadır.
Referandum süreci işlemeye başlamıştır. PKK ve terör, ”Kürt Sorunu” konuları gündemin en keskin maddeleri olması itibariyle bu süreçte iyice belirginleşecektir. Asker – Sivil ayırımı, profesyonel ordu, mecburi askerlik yasası tartışılır hale gelmiştir.
Kalan süre içerisinde maddeleri iyice bakıp anlamak gerektiği kadar, referandum sürecinin ve koşullarının da uluslararası standartlara göre karşılaştırılmasında fayda vardır.
Siyasi anlamda bugün demir yumrukla ve balyozla yönetilen geniş halk kitlelerinin kişisel hak ve özgürlükleri için şiddet tekelini elinde tutan devletle mutabakat araması oldukça geç kalmış da olsa bu referandumda ortaya çıkabilir.
---------------------------
(1) 1923- 1961 yılları arasındaki rejimler referanduma gidilecek siyasi ortamın oluşmasına izin vermemiştir.
