16 Haz 2011

"Bloomsday"

Bugün 16 Haziran. Bloomsday.

1904 yılının 16 Haziran gününde geçen James Joyce 'un  Ulysses romanının anıldığı gün.

Leopold Bloom, romanın kahramanının hayatındaki bir günü anlatıyor  James Joyce:

841 sayfalık romanı Nevzat Erkmen çevirdi Türkçeye. 1996 yılında da YKY tarafından yayınlandı.
"İnsan ruhunun yaşı kaçtır?" diye düşünür Bloom...

O yıllarda Dublin'de yaşıyordum. Nevzat Erkmen aramıştı beni.  Sanırım onu Joyce Ensütüsü kutlamalara özel olarak çağırmışlardı.  Seyahat masraflarını paylaşacak sponsor arıyordu.
Yayıncıların sağlaması gereken olanaklar arasında sayılabilecek bu olayı çok yadırgamıştım. Nevzat Erkmen  cesaretle çok ciddi ve değeri oldukça yüksek bir  çeviri yapmıştı.

Sonra ne oldu bilmiyorum. Gitti mi, gidemedi mi hep bir soru işareti olarak kaldı bende.
Şimdi aradan geçen yıllar bu çevirinin değerini daha da anlamama yardımcı oldu.

Dublin'de  ilk ziyaret ettiğim yerlerden biri de Dûn Laoghaire bölgesindeki   "James Joyce Tower" olarak bilinen müzeydi." Martellos" olarak bilinen bu kuleler Napolyon'un İngiltere'yi işgal edeceği varsayımıyla on dokuzuncu yüzyılın başlarında yapılmış. 12 metre yükseklikte iki katlı kuleler.

James Joyce 16 Haziran 1904 tarihini anlattığı Ulysses romanının başlangıç bölümü bu kulede geçer.
1997 yılının 16 Haziran akşamı limana yakın bir yerde bulunan Astons adlı Pub'da özel bir program vardı. Joyce'un eserlerinden seçilmiş bölümler okunacak, viski içilecek ve müzik dinlenecekti.

Oturduğum sokağa Anglesea Road'a yürüyüş  mesafesi. 1955 baskısı Ulysses kitabımı koltuğumun altına alıp pub'ın yolunu tuttum. İsteyen bir paragraf okuyabilecekti.

Pub tıka basa doluydu. Barda kendime bir yer buldum. Gecenin sponsoru Jameson vikisinden ısmarlayıp "Bloomsday"  havasına girdiğimi anımsıyorum.

"Kentdolusu insan ölür gider, başka kentdolusu insan doğar gelir ki onlar da ölür giderler: Gelir durur başkaları, ölür giderler. Evler ,sıra sıra evler, sokaklar, kilometrelerce kaldırımlar, yığın yığın tuğla, taş. El değiştirirler. Bir sahip gider, başka bir sahip gelir. Ev sahipleri asla ölmez diyerler. " James Joyce,  201-580, Nevzat Erkmen Çevirisi  , YKY,1996

“Kremna (Κρεμνα)`

Uçurumun kıyısında bir Pisidia kenti. Klasik Yunanca "Uçurum" anlamına gelen (κρημνός) kelimesinden yola çıkarak adının veril...