Firdevsi’nin Şehnamesi’nde adı geçen bu hükümdarın Arap olduğu ve Hint Mitolojisi’sinden alınan bir hikaye olduğu söylenmektedir.[1] Dahhâk’ın Feridun ile mücadelesinin “Zendavesta”dan alındığı “Azidahaka” adlı ejderin “Seritun” adlı bir kahraman tarafından öldürülüşünün hikâyesi olduğu ileri sürülmektedir. Asur hükümdarı “Astiag” ın da aynı kişi olduğundan bahsedilmektedir.
“Şöhrete
tapan bu Dahhâk adlı çocuk çok cesur ve çevikti. Fakat çok kötü huylu idi.Onu
Pehlev diliyle Biyaresb diye çağırılardı. (…) Bir gün şeytan, sabahleyin
erkenden iyiliği seven bir insan tavrı ile, bunun yanına geldi. Bu büyük adamı
azdırdı, iyilik yolundan çevirdi.”Şehname,Birinci cilt,
s. 47
Şehname’de anlatılan hikâyede Dahhâk’ın saltanatının
bin yıl sürdüğü ifade edilmektedir. Şeytanla işbirliği yapan Dahhâk’ın zamanla her
omuzunda bir ejder oluşur. Ejderler insan beyni ile beslenmektedir. Her gün iki
insan öldürülerek beyinleri ejderlere yedirilir. Feridun’un bin yıl sonra Dahhâk’ı
öldürmesiyle hükümdarlığı sona erer ve her gün iki insanın kurban edilmesine
son verilir. Bu hikayenin bir diğer yönü ise Kürtlerin oluşumunu anlattığı
bölümdür. Demirci Gâve bölümünde ise hükümdara karşı yapılan bir isyanın hikayesi anlatılır.
Kürt kültürü kaynaklarında Nevruz
kutlamalarının başlangıcı ile ilgili iki
farklı efsaneden söz edilir. İlki demirci “Kawa” ile kral “Zuhak” ın hikâyesidir.
Diğeri ise Avesta’dan alınan Hürmüz ile Ehrimen hikâyesidir. Bu efsanelerin inanç
düzlemleri veya siyasi bir içerikle yorumlandığı da görülmektedir. Demirci Kawa’nın
zalim hükümdara karşı halkı ayaklandırdığı yönüyle günümüzde siyasi bir
çerçevene oturtulduğu da gözlenmektedir.
Baharın gelmesini engelleyen zalim krala karşı
direnen ve bu mücadeleyi kazanarak baharın gelmesini sağlayan kahramanın
anısına yakılan bahar ateşleri, 21 Mart tarihinde yani bahar ekinoksunda
yakılır. İlkbahar kutlamalarının bir çok kültürde yapıldığı bir gerçektir.
Yeni yıl ve bahar şenlikleri Orta Doğu kadim
kültlerinde öldürülen tanrı (Ba’al, Oziris, Anat, Möt, El), Yeraltına inen tanrı
(Tammuz, Istar, Ereskigal, Ea ), Kaçırılan tanrıça ( Astarte, Ba’al, Yam, Adon,
Kybele, Hades, Core, Demeter, Orkus), kaybolan tanrı ( Telipinu, Nerik) anısına
düzenlenirdi. Bu şenliklerin başlangıç zamanı ekinoks zamanı olan 21 Mart
olarak belirleniyordu.
